سعدی

 

همه عمر برندارم سر از این خمار مستی		که هنوز من نبودم که تو در دلم نشستی
تو نه مثل آفتابی که حضور و غیبت افتد		دگران روند و آیند و تو همچنان که هستی
چه حکایت از فراقت که نداشتم ولیکن		تو چو روی باز کردی در ماجرا ببستی
نظری به دوستان کن که هزار بار از آن به		که تحیتی نویسی و هدیتی فرستی
دل دردمند ما را که اسیر توست یارا		به وصال مرهمی نه چو به انتظار خستی
نه عجب که قلب دشمن شکنی به روز هیجا۱		تو که قلب دوستان را به مفارقت۲ شکستی
برو ای فقیه دانا به خدای بخش ما را		تو و زهد و پارسایی من و عاشقی و مستی
دل هوشمند باید که به دلبری سپاری		که چو قبله ایت باشد به از آن که خود پرستی
چو زمام بخت و دولت نه به دست جهد باشد		چه کنند اگر زبونی نکنند و زیردستی
گله از فراق یاران و جفای روزگاران		نه طریق توست سعدی کم خویش گیر و رستی

مصلح الدین یا مشرف الدین یا عبدالله متخلص به شیخ سعدی در سالهای سده ی هفتم هجری در شیراز متولد شد و و در سال های بین ششصد و نود و یک و ششصد و نود چهار در گذشته است³.وی از شاعران معروف سبک عراقی است و در این امر از همردیفان مولوی و حافظ محسوب می شود.عامه مردم او را بیشتر از باب نصایح و پندار می شناسند تا از باب غزلیات عاشقانه اما به واقع شیخ سعدی خدواندگار غزلیات عاشقانه ایرانیان است و کس یارای رقابت با وی را ندارد.لذا از این باب شعر فوق را ذکر کرده تا به نمونه ای بارز از این گونه لذت ببرید.

اما به هر حال سعدی به دلیل خبیثات در دوره خود به هزالی و شاهد بازی نیز معروف بوده است⁴.که صحبت در این باب را به تفضیل از باب تشخیص مصلحت وبلاگ سانسور کرده و برای علاقمندان به  روجوع به کتاب ممنوع الچاپ شاهدبازی در ادبیات فارسی نوشته استاد گرامی سیروس شمیسا توصیه می کنم و به نقل داستانی از عبید زاکانی معاصر حافظ بسنده می نمایم:

"مولانا قطب الدین شیرازی به راهی می گذشت.شیخ سعدی را دید که شاشه کرده و ایر در دیوار می مالید تا استبرا کند.گفت ای شیخ چرا دیوار مردم را سوراخ می کنی.گفت قطب الدین ایمن باش بدان سختی نیست که دیده ای"

----------------------

پانوشت:

1-هیجا=جنگ

2-بمفارقت=از روی دوستی و رفاقت

3-نقل از پیش گفتار محمد علی فروغی بر کلیات سعدی

4-از کتاب شاهد بازی در ادبیات فارسی/سیروس شمیسا/انتشارات فردوس 81